Η Ελλάδα είναι μια χώρα η οποία κατέχει παραδοσιακά μια εξέχουσα θέση στον παγκόσμιο ναυτιλιακό χάρτη, ενώ η ελληνική ναυτιλία αποτελεί τον πλέον εξωστρεφή τομέα της εθνικής μας οικονομίας καθώς και μια σημαντική πηγή εισοδήματος και κύρους για την πατρίδα μας. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση «The Review of Maritime Transport 2019» της UNCTAD, ο ελληνόκτητος στόλος βρίσκεται στην πρώτη θέση παγκοσμίως σε όρους χωρητικότητας, η οποία την 1η Ιανουαρίου 2019 έφτανε τα 349,195 εκατ. dwt, αποτελώντας το 17,79% του παγκόσμιου στόλου. Παράλληλα λίγο πάνω από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια υπολογίζεται η συνολική αξία του ελληνικών συμφερόντων εμπορικού στόλου σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η VesselsValue, έως τον Απρίλιο του 2020. Ο στόλος των Ελλήνων φθάνει τα 100,446 δισεκατομμύρια δολάρια και βρίσκεται στη δεύτερη θέση πίσω από την Ιαπωνία η οποία είναι μεγάλη δύναμη της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας. Η αξία των γιαπωνέζικων συμφερόντων πλοίων φθάνει τα 108,065 δισ. μειωμένη κατά εννέα δισ. σε σύγκριση με το 2019. Η μείωση οφείλεται στην μείωση της τιμής των φορτηγών πλοίων, κλάδος στον οποίο η Ιαπωνία κυριαρχεί αφού έχει τον ακριβότερο στόλο bulkers αξίας 34,8 δισ. Η Κίνα ακολουθεί την Ελλάδα με συνολική αξία στόλου στα 98,5 δισ. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά πάνω από τα 100 δισ. τα τελευταία τρία χρόνια και σε αυτό διαδραμάτισε κομβικής σημασίας ρόλο η άνοδος της αξίας των δεξαμενόπλοιων. Κλάδος που η ελληνόκτητη ναυτιλία κυριαρχεί αφού ελέγχει το 26% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων.
Ελληνικές πρωτιές
• Το 2020 η Ελλάδα κυριαρχεί σε δύο κατηγορίες επί των Ιαπώνων. Στα δεξαμενόπλοια και στα LNG-πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου.
• Ο Ελληνόκτητος στόλος των δεξαμενόπλοιων αξίζει 41,3 δισ. δολάρια έναντι 22,6 δισ. των Ιαπώνων και των LNG φτάνει στα 19,8 δισ. δολάρια έναντι 14,2 δισ. των Ιαπώνων.
• H Κίνα είναι στην τρίτη θέση του TOP 10 , με την αξία του στόλου της να είναι 98,548 δισ. τέταρτη ακόλουθη η Σιγκαπούρη με αξία του στόλου της στα 44,055 δισ.
• Την χρυσή δεκάδα συμπληρώνουν η Νορβηγία με στόλο αξίας 39,069 δισ., η Νότια Κορέα με 34,784 δισ., οι ΗΠΑ με 33 δισ., η Γερμανία με 27,937 δισ., το Ηνωμένο Βασίλειο με 23,409 δισ. και η Δανία με 20,885 δισ.
• Η Ελλάδα κατέχει το μεγαλύτερο cross trading στόλο στον κόσμο μεταφέροντας φορτία μεταξύ τρίτων χωρών.
Ελληνικό νηολόγιο
Το ελληνικό νηολόγιο είναι το 8ο μεγαλύτερο στον κόσμο. Πρώτη δύναμη στην παγκόσμια κατάταξη είναι ο Παναμάς και ακολουθούν τα Νησιά Μάρσαλ, η Λιβερία, το Χονγκ Κόνγκ και η Σιγκαπούρη.
Ο στόλος με ελληνική σημαία είναι δεύτερος στην ΕΕ (σε όρους χωρητικότητας dwt) με πρώτη τη Μάλτα και τρίτη την Κύπρο.
Τα Ελληνόκτητα πλοία είναι μοιρασμένα σε 41 νηολόγια. Τα περισσότερα είναι εγγεγραμμένα στο νηολόγιο της Λιβερίας και των Νησιών Μάρσαλ σε ποσοστό 19%.
Το ελληνικό νηολόγιο είναι στην τρίτη θέση προτίμησης των Ελλήνων πλοιοκτητών με 17% μαζί με τη Μάλτα που έχει επίσης το 17%. Παρ’ όλα αυτά το ελληνικό νηολόγιο παραμένει πρώτο με βάση τη χωρητικότητα με ποσοστό 21,8% του συνόλου του Ελληνόκτητου στόλου.
Ακολουθούν ο Παναμάς με 9%, η Κύπρος με 7% και οι Μπαχάμες με 6%.
Στο πρόσωπο των Ελλήνων εφοπλιστών οι εμπορικοί μας εταίροι βρίσκουν έναν σημαντικό αξιόπιστο συνεργάτη. Η Ελληνική Ναυτιλία επί δεκαετίες συνεισφέρει σταθερά στην εθνική οικονομία με ποικίλους τρόπους ενισχύοντας ταυτόχρονα το διαπραγματευτικό κύρος και τη στρατηγική σημασία της χώρας μας διεθνώς. Η ναυτιλιακή βιομηχανία απασχολεί περίπου 200.000 άτομα, ενώ η συνολική συνεισφορά του Ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου στην Ελληνική οικονομία αποτιμάται σε περισσότερο από το 7% του συνολικού Α.Ε.Π. της χώρας. Είναι κυρίως μικρές και μεσαίες ιδιωτικές εταιρείες αλλά και μεγάλοι επιχειρηματικοί κολοσσοί που στην συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν προσωποπαγή χαρακτήρα.
Καθίσταται σαφές πως η Ελλάδα έχει μακρά και αξιόλογη πορεία στον παγκόσμιο χάρτη ως μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές δυνάμεις. Με την πάροδο των χρόνων ο Ελληνικός και Ελληνόκτητος στόλος έχει μεταβληθεί τόσο σε αριθμό όσο και από άποψη χωρητικότητας, για την οποία ο στόλος της κατατάσσεται στην πρώτη θέση μεταξύ χωρών «υπερδυνάμεων» όπως η Κίνα , η Ιαπωνία , οι ΗΠΑ η Γερμάνια και λοιπές χώρες. Παρά τη δυσμενή οικονομική θέση στην οποία βρέθηκε η Ελλάδα και τις συνεχείς αυξομειώσεις στις αγορές των ναύλων και στις τιμές των πλοίων η ναυτιλία συνέχισε να αναπτύσσεται, παρά, έχοντας και τη τραπεζική στήριξη , αποτελώντας πυλώνα τόσο για την Ελληνική οικονομία όσο και για την Ευρωπαϊκή.
Οι Έλληνες εφοπλιστές συνέβαλλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη της εθνικής ναυτιλίας με τις επιχειρηματικές τους στρατηγικές και την ανάληψη πρωτοβουλιών για εισαγωγή σε νέες αγορές , αντιμετωπίζοντας παράλληλα και έντονο διεθνή ανταγωνισμό.
Η ελληνική ναυτιλία έχει καταφέρνει να διατηρεί ένα επίπεδο ανταγωνιστικότητας και την αίγλη της αλλά πέρα από αυτό αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις με συνεχή βελτίωση τόσο της ασφάλειας και της μείωσης των ατυχημάτων όσον και της μείωσης της μέσης ηλικίας του στόλου. Μέχρι τη δεκαετία του ΄90 η ηλικία του Ελληνικού στόλου θεωρούνταν το αδύνατο της σημείο , με μέσο όρο ηλικίας τα 20 έτη. Η ηλικία των πλοίων θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για την πρόκληση ατυχημάτων αν και σε έρευνα του ΙΜΟ αποδεικνύεται ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ατυχημάτων οφείλεται στον ανθρωπινό παράγοντα. Σήμερα σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, η μέση ηλικία του Ελληνόκτητου στόλου έχει περιορισθεί στα 11,74 έτη με την μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου να είναι στα 15,2 έτη.
Η Ελλάδα παραμένει στoν Λευκό Κατάλογο STCW (Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers) του UN IMO, καθώς και στoν Λευκό Κατάλογο του Paris Memorandum of Understanding (Paris MoU) και του Tokyo Memorandum of Understanding (Tokyo MoU).
Επίσης ο Ελληνικός στόλος είναι ένας από τους πιο ασφαλείς παγκοσμίως, με μόλις 0,43% (με βάση τον αριθμό πλοίων) ή το 0,11% (με βάση τη χωρητικότητα) να έχει εμπλακεί σε ναυτικά ατυχήματα. Όχι μόνο η ελληνική αλλά και η διεθνής ναυτιλία βρίσκονται σε κρίσιμο επίπεδο με διάφορες αλλαγές παγκόσμιας επιρροής να συμβαίνουν. Brexit, δασμολογικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ-ΚΙΝΑ , νέοι κανονισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος, κυβερνοασφάλεια, COVID-19, δημιουργούν προκλήσεις αλλά ταυτόχρονα και ευκαιρίες για τους πιο τολμηρούς. Το παρόν και το μέλλον της Ελληνικής , Ευρωπαϊκής αλλά και παγκόσμιας ναυτιλίας αποτελούν και θα αποτελέσουν ακόμα περισσότερο αντικείμενο προβληματισμού.
Η ρομποτική, οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές, τα drones, το πολυσυζητημένο Internet of Things, τα αυτόνομα πλοία, το blockchain αλλά και το advanced analytics δεν αποτελούν πλέον σενάρια επιστημονικής φαντασίας αλλά πραγματικότητα. Η ψηφιοποίηση στη ναυτιλία σίγουρα εμφανίζει προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα μπορεί να αντιμετωπίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσα από την ίδια την κοινότητα η οποία λειτουργεί ως ένας ενιαίος μηχανισμός, που έχει τη δυνατότητα να «απορροφά» αλλά και να εφαρμόζει άμεσα και αποτελεσματικά τις τεχνολογίες και τις διαδικασίες που προσθέτουν αξία στον υπό διαχείριση στόλο. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα έχει αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα , μέσω του δυναμισμού της, αλλά κυρίως της γεωγραφικής της συγκέντρωσης της στο λεκανοπέδιο, να αντιλαμβάνεται εγκαίρως τις νέες προκλήσεις της τεχνολογίας και να τις απορρίπτει όταν είναι ιδιαίτερα κοστοβόρες ή όταν δεν έχουν τα αναμενόμενα οφέλη. Οι περισσότερες ναυτιλιακές επιχειρήσεις πρέπει να κάνουν στροφή στις σύγχρονες τεχνολογίες για να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ή και για να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα. Οι Ελληνικών συμφερόντων εταιρείες, διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και εξοικείωση με τις σύγχρονες πρακτικές, όμως πρέπει να αντικρίσουν διαφορετικά τις προκλήσεις στην ψηφιακή μετάβαση.
‘Ένα στοιχείο που αναμφίβολα συμβάλει στη διατήρηση της ηγετικής θέσης της χώρας μας στον παγκόσμιο ναυτιλιακό χάρτη, αποτελεί το γεγονός ότι αρκετοί ‘Έλληνες πλοιοκτήτες επιλέγουν να στηρίζουν το ελληνικό νηολόγιο και τα ελληνικά πληρώματα, και να μην στρέφονται σε ανταγωνιστικές ξένες σημαίες οι οποίες μπορούν να προσφέρουν γρηγορότερες διαδικασίες, χαμηλότερα τέλη από τα ελληνικά αλλά και σχεδόν ελεύθερη επιλογή σύνθεσης πληρωμάτων.
Η επιλογή της Ελληνικής σημαίας και η προτίμηση των Ελλήνων ναυτικών έχουν αποτελέσει και θα συνεχίσουν να αποτελούν κάποιους από τους σημαντικότερους λόγους που έχουν οδηγήσει στο ναυτιλιακό success story της χώρας μας. Οι ‘Έλληνες
ναυτικοί αποτελούν την καρδιά της ελληνικής ναυτιλίας, ενώ θεωρούνται από τα πλέον ποιοτικά πληρώματα παγκοσμίως, σε ότι αφορά τις γνώσεις, την εκπαίδευση και τον επαγγελματισμό τους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχει εκφραστεί αρκετές φορές και η ανάγκη κάλυψης θέσεων μεσαίων και κατώτερων πληρωμάτων από ‘Έλληνες ναυτικούς, ώστε να μπορέσει να ενισχυθεί περαιτέρω η θέση του ελληνικού στοιχείου πάνω στο πλοίο και να δημιουργηθούν παράλληλα νέες θέσεις εργασίας.
Σε μια εποχή όμως που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο στον τεχνολογικό όσο και στον πολιτικό αλλά και στον περιβαλλοντικό τομέα, είναι σαφές πως πρέπει να ληφθούν αρκετά μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί και στο μέλλον η θέση των ελληνικών πληρωμάτων ανάμεσα στα πλέον ποιοτικά πληρώματα παγκοσμίως και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων ναυτικών σε σχέση με τους ναυτικούς των ξένων χωρών.
Μια από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια το ελληνικό ναυτικό εκπαιδευτικό σύστημα, έχει να κάνει με τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης. Το ναυτικό εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να εκσυγχρονιστεί ώστε να μπορεί να παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις που τα τελευταία χρόνια λαμβάνουν χώρα όλο και πιο συχνά στη ναυτιλιακή βιομηχανία και να εφοδιάζει τους σπουδαστές με τα κατάλληλα εργαλεία και γνώσεις, προκειμένου να είναι σωστά προετοιμασμένοι και καταρτισμένοι όταν ξεκινούν την καριέρα τους πάνω στο πλοίο. Παράλληλα, το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να είναι σε θέση να παράγει ναυτικούς με όρεξη και όραμα, ικανούς να ανταποκριθούν επαρκώς στις όλο και αυξανόμενες απαιτήσεις του επαγγέλματος.
Η αναβάθμιση των υλικοτεχνικών υποδομών των σχολών ΑΕΝ, η αύξηση των εισακτέων προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες για πληρώματα και η οικονομική ενίσχυση των σχολών, πολλές από τις οποίες αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα ήδη από την περίοδο της ελληνικής οικονομικής κρίσης, αποτελούν κάποια από τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν άμεσα από την Πολιτεία για την ενίσχυση του ναυτικού εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας μας. Επιπλέον, η ίδρυση στην Ελλάδα νέων αγγλόφωνων ιδιωτικών ακαδημιών όπου θα μπορούν να φοιτούν και σπουδαστές από χώρες του εξωτερικού, θα μπορούσε να καλύψει ένα μέρος της ζήτησης για πληρώματα. Ο αριθμός των νεοεισακτέων κάθε χρόνο , είναι αρκετά μικρός και πολλά νέα παιδιά εγγράφονται σε σχολές όπως αυτές της Κύπρου και της Βάρνας. Παράλληλα αυτό θα βοηθούσε στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας των σπουδών, προβάλλοντας έτσι την Ελλάδα σαν ένα παγκόσμιο κέντρο ναυτικής εκπαίδευσης διατηρώντας την ηγετική θέση της χώρας μας στον παγκόσμιο ναυτιλιακό χάρτη.
Το επίπεδο του Έλληνα ναυτικού, με δεδομένη της πρωτοπορία της ελληνικής ναυτιλίας, οφείλει να είναι υψηλότερο του διεθνούς ανταγωνισμού. Ελληνική ναυτιλία και Έλληνες ναυτικοί είναι αλληλένδετες έννοιες και το ένα επηρεάζει το άλλο.
Επεξηγηματικά όχι μόνο το μέλλον της Ελληνικής ναυτιλίας θα καθορίσει το μέλλον των Ελλήνων ναυτικών αλλά και η ανταγωνιστικότητα των Ελλήνων ναυτικών θα καθορίσει την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής ναυτιλίας.
Δυστυχώς όμως λόγω του υψηλού κόστους και της υποχρεωτικής σύνθεσης του ελληνικού νηολογίου για Έλληνες αξιωματικούς, πολλές εταιρείες αλλάζουν νηολόγια και υψώνουν διαφορετικές σημαίες, καθιστώντας έτσι την Ελληνική σημαία λιγότερο ανταγωνιστική. Το υψηλότερο κόστος που προκύπτει από την απασχόληση Ελλήνων Αξιωματικών αντισταθμίζεται από την υψηλή ναυτική τεχνογνωσία αυτών, την ικανότητα ανάληψης πρωτοβουλιών, την τάση για παραμονή στον ίδιο εργοδότη στη ναυτοσύνη, στον υψηλό επαγγελματισμό και κυρίως στο φιλότιμό του, όπου υπό αντίξοες και αρκετές φορές επικίνδυνες συνθήκες, συμβάλλει με τη σκληρή εργασία του στην αύξηση της δύναμης της ναυτιλίας μας.
Το μέλλον της Ελληνικής ναυτιλίας και των Ελλήνων ναυτικών.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες λειτουργούν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο, απρόβλεπτο και υψηλού κινδύνου περιβάλλον. Για την λήψη αποφάσεων χρειάζονται να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες όπως οι τεχνολογικές εξελίξεις, κυβερνοασφάλεια, η βιωσιμότητα, οι υπεύθυνες επενδύσεις και η συμμόρφωση με το διαρκώς αυξανόμενο κανονιστικό πλαίσιο, διαφυλάσσοντας παράλληλα τα συμφέροντα των επενδυτών. Η Ελληνική ναυτιλία στο πέρασμα των χρόνων έχει αντιμετωπίσει διάφορες κρίσεις όχι μόνο εθνικώς προερχόμενες αλλά και παγκόσμιες.
Τα τελευταία χρόνια η Ελληνική ναυτιλία καταφέρνει να βρίσκεται στην κορυφή, ιδιαίτερα από άποψη χωρητικότητας των πλοίων ενώ προσπαθεί να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητα της, αλλά για να ισχυροποιήσουμε την Ελλάδα ως ναυτιλιακή χώρα σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο επίπεδο θα πρέπει στο μέλλον να επενδύσουμε:
• Στην βελτίωση, την οργάνωση, την προστασία και ανάπτυξη της ναυτιλίας μέσω της σύνδεσής της με την εθνική οικονομία.
• Στην προσέλκυση περισσότερων πλοίων υπό ελληνική σημαία, που θα ευνοήσει το ναυτιλιακό συνάλλαγμα. Είναι αδιανόητο ο Ελληνικός εμπορικός στόλος να είναι από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως και στο ελληνικό νηολόγιο να είναι εγγεγραμμένα λιγότερα από 800 πλοία. Τη δεκαετία του 1980 τα πλοία που ήταν εγγεγραμμένα σε Ελληνική σημαία άγγιζαν τις 3000.
• Στην ανάδειξη του Πειραιά σε διεθνές ναυτιλιακό κέντρο που θα παρέχει κάθε είδους υποστηρικτικές υπηρεσίες σε επιχειρήσεις, με την προσέλκυση περισσότερων δραστηριοτήτων των ναυτιλιακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, το όποιο θα συμβάλει σημαντικά και στην αύξηση του ναυτιλιακού συναλλάγματος.
• Στην άσκηση ουσιαστικής ναυτιλιακής πολιτικής από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας με προώθηση των ελληνικών θέσεων στα διεθνή ναυτιλιακά fora, τους Διεθνείς Οργανισμούς και στην ΕΕ.
• Στην ενίσχυση του Ελληνικού Νηολογίου. Η Ελληνική σημαία σημαίνει στρατηγική επιλογή, ενίσχυση των ελληνικών αξιών, αρχών, πολιτισμού, ιστορίας . Εμείς πρέπει να δημιουργήσουμε ανταγωνιστικό νηολόγιο. Και ανταγωνιστικό νηολόγιο σημαίνει καταρχήν να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο θεσμικά ανάλογο με άλλα ανταγωνιστικά νηολόγια.
• Στην διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού πλοίου και ταυτόχρονα βελτίωση της θέσης του Έλληνα ναυτικού. Για να μπορέσει να επιτευχθεί αυτό και η Ελληνική ναυτιλία να παραμείνει ανταγωνιστική, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον ανθρώπινο παράγοντα και την ελληνική ναυτοσύνη, γιατί ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί την κινητήριο δύναμη για οποιαδήποτε βιομηχανία.
• Στην επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό και αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης. Θεωρώ ότι η ναυτική εκπαίδευση είναι η σημαντικότερη επένδυση στην ελληνική Ναυτιλία, με αναλογικά πολύ μεγάλα θετικά αποτελέσματα. Η αναβάθμιση της θα συμβάλει στην αύξηση της απασχόλησης των Ελλήνων ναυτικών που σήμερα αντιμετωπίζουν το φάσμα της ανεργίας, ιδιαίτερα στις ειδικότητες κατωτέρων πληρωμάτων ενισχύοντας παράλληλα και το εθνικό νηολόγιο. Πρώτο βήμα για την συνολική αναβάθμιση της ναυτικής εκπαίδευσης είναι η αναβάθμιση της παρεχόμενης ναυτικής εκπαίδευσης τόσο στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, όσο στα επαγγελματικά και ναυτικά λύκεια στην χώρα μας.
«Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο επιλέγοντας τον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://libertypress.gr/ellhnikh-naytilia/
